Particulier initiatief in het natuurbeleid van bedrijven wordt 'natuurinclusief' of 'natuurvriendelijk ondernemen' genoemd. Om de ambitie uit de Rijksnatuurvisie waar te maken is het nodig dat bedrijven zelf vinden dat natuurvriendelijk ondernemerschap de toekomst heeft. Vanuit de neoklassieke economie lijkt natuur en ondernemen een onlogische combinatie. Immers, natuur is een publiek goed. Daarom hebben de onderzoekers gekeken naar natuurvriendelijk ondernemen vanuit 2 alternatieven, de marketingtheorie en de transitietheorie.
De vraag was of natuurvriendelijk ondernemen een nichemarkt is en blijft, of dat er een transitie valt te verwachten waardoor deze vorm van ondernemen 'mainstream' wordt. Vanuit de marketingtheorie is voor de recreatiesector de verwachting dat 'lichtgroen', dat wil zeggen groen als decor, voor een grote groep ondernemers belangrijk is of wordt. Maar 'donkergroen', dat wil zeggen natuur als basis, blijft naar verwachting een nichemarkt.
Natuurvriendelijk ondernemen vanuit de praktijk
Gekeken is naar enkele grondgebonden sectoren met een directe band met natuur.- De biologische landbouw denkt positief over natuur. De sector heeft onder andere aandacht voor een gezonde bodem en zet natuurlijke plaagbestrijders in. De biologische landbouw is echter een nichemarkt, maar groeit de laatste jaren wel. In totaal blijft het areaal biologische landbouw in Nederland nog onder de 3%.
- De recreatieondernemer heeft de laatste jaren meer aandacht om recreatie met natuur en landschap te verbinden, als drager van de bedrijfsvoering. Hoewel de recreatieve consument steeds meer luxe wil, zitten met name natuurkampeerterreinen en kamperen bij de boer in de lift.
- Landgoedeigenaren zijn op zoek naar nieuwe verdienmodellen met natuur. Hier is echter maatwerk geboden.
Kansen voor ondernemers
De belangenorganisaties voor de biologische landbouw, recreatiesector en particulier landgoedbezit zijn positief over de Rijksnatuurvisie en het idee van natuurvriendelijk ondernemen. Zij zien kansen voor ondernemers. Maar ze wijzen er ook op dat de regelgeving achterblijft. Zo hebben recente wetswijzigingen zelfs een averechts effect op natuurvriendelijk ondernemen door biologische boeren. En door de decentralisatie van natuurbeleid is de bureaucratie toegenomen.Starre regelgeving maakt recreatieondernemers huiverig om grond te gebruiken voor tijdelijke natuur, uit angst zichzelf op slot te zetten. De sector verwacht wel verdere groei door de recreatieve waarde van natuur te benadrukken. Zo probeert Staatsbosbeheer recreatie te koppelen aan het ervaren en beleven van de Big Five: reeën, zwijnen, bevers, edelherten en zeehonden.
Stimuleren vanuit overheid
Natuurvriendelijk ondernemen komt niet vanzelf tot stand. De overheid kan dit wel stimuleren.- Zo zijn er mogelijkheden via het ruimtelijk ordeningsbeleid om van pachters in de buurt van natuurgebieden te eisen om meer natuur te realiseren. Dit is vooral aantrekkelijk voor biologische boeren.
- Verder is een openbare en transparante aanbesteding van belang wanneer (natuur)terreinen en -gronden op 'de markt' komen. Particulieren maken dan meer kans om deze gronden te verwerven en in te richten voor particulier natuurbeheer.
- De recreatiesector denkt aan exclusief overnachten in de natuur, waarbij de recreatieondernemer bijdraagt aan het onderhoud van de natuur in en om zijn bedrijf. Maar overnachten in de natuur moet dan wel wettelijk mogelijk worden.
Zie voor meer informatie het rapport Natuurinclusief ondernemen: van koplopers naar mainstreaming? (vanaf pagina 35 behandelen ze biologische landbouw).
Bron: Projecten EZ Wageningen UR