Aanleiding voor het panelgesprek was het momentum dat er lijkt te zijn voor omschakeling: de vraag blijft groeien. Lieve Vercauteren, directeur van BioForum Vlaanderen, modereerde het gesprek. De panelleden waren:
- Bart Naeyaert, landbouwgedeputeerde van West-Vlaanderen
- Bernard Haspeslagh, Ardo
- Jan Stockman, MIK-Pur Natur
- Kathleen De Coninck, biologische teler Reinroods biofruit
- Philip Vermeulen, biologische kasteler (tomaten)
Provincie West-Vlaanderen zet heel erg in op omschakeling bij akkerbouwgroenten en zuivel. Om die omschakeling in goede banen te leiden ziet Bart Nayaert een belangrijke rol weggelegd voor proefcentrum Inagro en de bestaande bioboeren. Die laatste groep kan omschakelaars tonen wat bio-teelt precies inhoudt.
En dat levert resultaten op. Er zijn op dit moment zo'n 10 melkveehouders aan het omschakelen onder begeleiding van Johan Devreese. Dat zou voor een verdrievoudiging van het volume biologische melk zorgen.
Maar zo'n groei zorgt ook voor vragen: moeten we niet oppassen voor een overaanbod? Om dat te vermijden is het volgens Nayaert belangrijk met de afzetmarkt in dialoog te gaan en te blijven.
Jan Stockman (Pur Natur) is blij met de omschakelaars omdat hij liever lokaal melk afneemt, maar roept toch op tot voorzichtigheid. Ook in onze buurlanden zijn er immers veel omschakelaars. Hij pleit voor groei, maar eerder geleidelijk.
Ardo ziet in elk geval genoeg ruimte voor extra bio-telers. Zij moeten voor hun diepvriesgroenten nu naar het buitenland. Ze communiceren dat ook expliciet en geven de boodschap mee dat bio niet alleen economisch haalbaar is, maar ook technisch.
Ook Kathleen Deconinck pleit als biologisch pitfruitteler voor voorzichtigheid. De veilingen geven wel aan dat op zoek te zijn naar biologisch industriefruit, maar de Belgische markt is klein en dus wordt dit beter Europees bekeken. Een aantal extra pitfruittelers heeft best wel gevolgen. Momenteel zijn er twee bedrijven geïnteresseerd in omschakeling. Maar dat zijn bedrijven met veel oppervlakte die het totale areaal heel erg de hoogte in kunnen drijven. Bovendien betekent meer fruit ook langere bewaartermijnen, wat extra investeringen vraagt.
Belangrijk is dus dat ze omschakelen om de juiste redenen. Geld alleen mag geen motivatie zijn. Om dat duidelijk te maken is er een goede begeleiding nodig. En aan de kant van de afzet is er ook een meerjarig engagement nodig. Het gaat immers om meerjarige teelten.
Groenteteler Philip Vermeulen wil ook dat omschakelaars bewust kiezen voor bio. Bio wordt soms te veel als een goudmijn voorgesteld. In Nederland leidde dat tot een sterke daling van de prijzen enkele jaren geleden. Er moet dus een evenwicht blijven tussen de bestaande sector en de nieuwkomers, de markt moet kunnen volgen.
Rol van de keten
Vraag blijft welke rol de keten in dit verhaal krijgt. Hoe blijf je met een groeiende markt eerlijke prijzen betalen, welke garanties bieden afnemers? Nayaert wil graag aan verwerkers tonen welke kansen ze krijgen als ze met bioproducten werken. Dat hoeft zelfs niet grootschalig, KMO's kunnen ook mooie dingen realiseren.In elk geval beseft de provincie dat bio niet voor alles de oplossing is en dat een diverse afzet misschien wel de beste garantie op een eerlijke prijs is.
Ardo wil graag meedenken over garanties voor afzet, al vragen ze zich ook wel af hoe ze die garantie concreet moeten invullen? Wie wil omschakelen, moet daar uiteraard goed over nadenken. Het is geen kleine stap. Anderzijds is gangbaar blijven telen misschien ook wel een risico. Bio blijft een groeimarkt en de prijs die telers krijgen blijft stijgen. In het gangbare circuit is die al 10 jaar niet meer gestegen en zal die ook niet meer stijgen. En misschien komt er in bio misschien ooit ook een overaanbod, maar dat is voor de eerste jaren zeker niet het geval.
Bij Pur Natur zit dat toch anders, omdat ze werken met een product dat onmiddellijk verwerkt moet worden. Zij zien soms schommelingen in de aanvoer en zouden die graag vermijden. Een goede afstemming tussen vraag en aanbod is hier enorm belangrijk, al blijkt het niet altijd makkelijk om de boeren hun productie op elkaar te laten afstemmen. Groeien mag, maar we moeten het in de hand houden.
Rol van BioForum
BioForum kan volgens Philip Vermeulen een rol spelen door opleidingen over de bioprincipes te geven aan omschakelaars. Jan Stockman gaat daarmee akkoord, want alleen zo kan je volgens hem voorkomen dat mensen er de kantjes aflopen.Volgens Kathleen Deconinck moet BioForum duidelijk de principes van bio communiceren aan de sector. Groei mag niet zorgen voor een uitholling van het begrip bio. Willen mensen bio gaan telen, dan moeten ze ook echt het engagement hebben om de bioprincipes na te leven. Dus geen parallelle productie, want dat is te veel risico.
Reacties publiek
Johan Devreese reageerde als begeleider van de omschakelende melkveehouders dat de groei ook helpt om bijvoorbeeld transportkosten te drukken. En hij merkt op dat veel melkveehouders die nu omschakelen daar al jaren over nadenken.Zowel Kathleen als Philip vinden dat positief. De stap naar bio zet je niet zomaar. Eerst jezelf informeren, langsgaan bij bio-bedrijven, mensen leren kennen en dan pas de stap zetten. Zo zou het moeten gaan.
Bron: BioForum Vlaanderen