Deze Peruaanse bananentelers leveren via Fairtrasa.
"We zijn een relatief jong bedrijf. Fairtrasa is sinds 2013 in Nederland actief", vertelt Peter. "Maar in die jaren zijn we vier keer groter geworden." Die cijfers gelden niet voor de bio-sector in het algemeen, maar illustreren wel de onstuimige groei van de afgelopen jaren. Ronald geeft een helikopterview: "De vraag naar biologische producten groeit geleidelijk, maar gestaag. We zien wel dat er grote verschillen zijn tussen landen. Het ene moment groeit bijvoorbeeld Nederland snel, een volgend moment groeit Frankrijk harder."
Europese vraag wordt groter
In de Scandinavische landen neemt biologisch de positie van conventioneel over. In Zweden, waar vaak naar gewezen wordt als voorbeeld, ging de groei van biologisch hand in hand met negatieve berichten over conventionele producten. "Daar werd in sommige media bijvoorbeeld de banaan weggezet als een product vol vergif", weet Peter. "Ik ben er niet rouwig om dat daardoor biologisch groeide, maar het was wel overdreven."
Voor biologische avocado's, zoals van deze Peruaanse teler, is het rijpingsproces langer.
Bij BioTropic ziet Ronald dat naast deze markten ook Frankrijk en Oostenrijk een snelle groei doormaken. "Het zijn vooral de conventionele supermarkten, die het biologisch assortiment uitbreiden. Van de discounters tot de top van het segment wint biologisch terrein." Daar zijn ketens bij die de conventionele variant de deur wijzen en alleen nog biologisch voeren. Peter Abma noemt twee voorbeelden: gember en limes.
Gember groeit snel
"We zien dat gember opvallend snel groeit. Dat komt doordat er supermarkten zijn die alleen nog biologische gember voeren." Gember is een van de producten waarvan een consument weinig weet over de prijsstelling en dat niet vervangbaar is voor een ander product. Kortom: als een consument gember nodig heeft, koopt hij gember. "Voor limes geldt, in iets mindere mate, eigenlijk hetzelfde."
Een stijgende vraag kan makkelijk tot tekorten leiden. Voor de gember is daar geen sprake van, vertelt Peter. "Verbazingwekkend hoe een product als gember in opkomst is. Het staat nu zelfs in onze top 5. Het vreemde bijkomende verhaal is dat onze collega’s in Peru heel veel telers konden overtuigen en die zijn overgeschakeld van het telen van drugs naar het telen van gember. Een gezonde omschakeling en zelfs een betere opbrengst voor de teler."
Groeiend aanbod en ready-to-eat
"De aanvoer van limes is nog niet waar die zijn moet. We verwachten in 2016 goed op niveau te zijn." In de afgelopen twee tot drie jaar, waarin de vraag naar limes groeide, zijn er nieuwe boomgaarden aangeplant, maar die zijn nog niet productie. Fairtrasa spant zich in voor jaarrond aanbod. Bijvoorbeeld avocado's: "Als er bijvoorbeeld een gat valt tussen Peru en Mexico, dan overbruggen we die periode met avocado’s uit Kenia." Elk land waar Fairtrasa mee werkt, heeft een eigen aanvoerkantoor dat gespecialiseerd is in een selecte groep producten.
In de conventionele producten is ready-to-eat groot geworden, zeker voor tropisch fruit. De importeurs van biologisch fruit kunnen niet achterblijven. Eind van dit jaar/begin volgend jaar hoopt BioTropic zelf te beginnen met rijpen van mango's. Fairtrasa heeft al ervaring met bijvoorbeeld avocado's. Zowel Peter als Ronald weet dat het niet onmogelijk is, maar dat biologisch fruit rijpen wel meer aandacht vraagt.
Rijpen een uitdaging
"Het rijpen van avocado's uit Peru neemt bijvoorbeeld twee tot drie dagen langer in beslag dan de conventionele. Daarnaast vraagt biologisch meer aandacht", legt Peter uit. Doordat Fairtrasa met veel kleine telers werkt, is het fruit op een pallet van verschillende telers en van verschillende rijpheid. Dat betekent dat om een product goed te rijpen, meer aandacht nodig is voor de verschillende partijen.
"Bananen rijpen we al jaren zelf", vertelt Ronald. "Voor andere producten horen we van klanten dat het een uitdaging is, maar we zijn er van overtuigd dat het gaat lukken. Er komt meer gevoel bij kijken." BioTropic werkt met eigen teelt, onder andere zo’n 100 hectare bananen en 70 hectare ananas. "Daarnaast werken we met acht agronomisten, die wereldwijd de producenten adviseren in de teelt."
Niche in een niche
"De teelt is ook lastiger. De invloed van het weer is veel groter", vervolgt Ronald. "Onze bananenplantages in de Dominicaanse Republiek hadden bijvoorbeeld sinds juni last van de droogte, maar als er iets te veel regen valt, is er een probleem met Black Sigatoka." Hoewel er biologische bestrijdingsmiddelen beschikbaar zijn voor de schimmels en ziekten, mogen die in beperkte mate toegepast worden.
Naast tropisch fruit voert BioTropic ook exoten in het assortiment, zoals maracuja, passiefruit, appelbanaan, carambola en pitahaya. "We zijn druk bezig om het assortiment verder uit te breiden." Dat biologische exoten een niche in een niche zijn, speelt daarin geen rol. "Een niche kan ook groot worden. Toen de eerste kiwi’s in Nederland kwamen, vonden we dat ook een bijzonder product. Nu zijn ze niet meer weg te denken.” De vraag naar deze exoten komt voornamelijk van de speciaalzaken, de traditionele afzetmarkt van BioTropic. De gewone supermarkten laten de bio-exoot voorlopig nog links liggen.
Regionale producten en Fairtrade
Naast dat het biologisch assortiment terrein wint, is de opmars van regionale producten een uitdaging. In Nederland, maar vooral in Duitsland, groeit de vraag naar regionale producten. "We zien dat er supermarkten zijn die alles van buiten de regio laten vallen als er regionaal product beschikbaar is", vertelt Ronald. "BioTropic is decentraal georganiseerd, dus gelukkig hebben we veel vrijheid om ons eigen assortiment te bepalen." De verschillende kantoren in Frankrijk, Italië, Nederland en Duitsland hebben een grote mate van zelfstandigheid.
Fairtrasa is opgezet met een duidelijk maatschappelijk oogpunt: telers in ontwikkelingslanden helpen zelf te exporteren. De multinational werkt met veel kleine telers. "Sommigen hebben enkele dozen op een pallet. De volumes van de meeste telers zijn niet groot." Samen leveren de telers wel aanzienlijke volumes. De 1500 biologische bananentelers, verbonden aan Fairtrasa Peru, leveren wekelijks zo'n acht tot tien containers. "Er is een aantal telers die vanuit extreme armoede zijn opgeklommen naar volwaardige telers. Die worden wel eens benaderd door de grote multinationals." Naast biologische producten zet Fairtrasa ook in op eerlijke handel. "Voor ons is dat een logisch certificaat. Uiteindelijk is het ons doel dat het merk 'Fairtrasa' dezelfde waarde krijgt als het Fairtrade label."
Voor meer informatie:
BioTropic
Ronald Vianen
rvn@biotropic.com
Fairtrasa
Peter Abma
peter.abma@fairtrasa.nl