Bavo van den Idsert, directeur Bionext:
"Laat het ministerie van voeding, milieu en gezondheid er maar snel komen"
Ministerie van voeding, milieu en gezondheid
Op de grootste biologische vakbeurs ter wereld, de BIOFACH in Neurenberg, heerste een optimistische stemming. Aan de horizon blinken jaren van onafgebroken groei: de bio omzet in de VS gaat de komende vijf jaar 10 tot 15% per jaar groeien en de EU tussen de 5 en 10%. Dat alleen al betekent een mondiaal een verdubbeling van de bio omzet in 5 jaar en dan tellen we de opkomende markten als Korea, Taiwan, China en Brazilië nog niet eens mee. Hosanna in de bio-sector, zo lijkt het.
Ik had de eer een workshop te leiden, waarin onderzoeker Harry Aiking (VU) en ondernemers Jaap Korteweg (De Vegetarische Slager) en Volkert Engelsman (Eosta) hun licht lieten schijnen over de vraag of biologische landbouw de wereldbevolking kan voeden. Aiking begon aan de andere kant van het spectrum: waar stevenen we met de gangbare landbouw en voeding op af? Drie van de acht indicatoren voor een veilige wereld voor mensen zijn inmiddels overschreden: biodiversiteitsverlies is al 10x overstretcht, de nitrogenen cyclus is 3,5 keer overschreden en de klimaatverandering is 1,1 tot 1,5 keer overbelast. Door het gebruik van kunstmest (nitraat), waarvan 50% via sloten en rivieren uitspoelt naar de zee, ontstaan dode zones in de kustgebieden waar 80% van de biodiversiteit in de zee zich ophoudt. De golf van Mexico en de Baltische zee zijn voorbeelden van klinisch dode zeeën.
Bavo aan het woord tijdens het Bio-Congres 2013 - Gezond Gegrond?
De kunstmest wordt vooral ingezet voor de teelt van gewassen voor diervoeding: 40% van de globale graanoogst en 70% van de globale sojaoogst wordt gebruikt voor veevoer. De omzetting van plantaardig naar dierlijk eiwit is zeer ongunstig: er zijn gemiddeld vier tot vijf plantaardige eiwitten nodig om een dierlijk eiwit op het bord te krijgen. Volgens Aiking wordt het wereldvoedselprobleem danig onderschat en zou de wijziging van voedselgewoonten (meer plantaardig en minder vlees) met een wortel en stok methode gestimuleerd moeten worden, bijvoorbeeld door plantaardige voeding vrij te stellen van BTW en dierlijk juist extra te belasten.
Jaap Korteweg liet zien en proeven hoe je vanuit een persoonlijke drive vegetarisch vlees en vis met de juiste smaak kunt maken die zelfs ervaren culinaire journalisten niet meer van vees kunnen onderscheiden. Volkert Engelsman focuste vooral op het belang van bodemvruchtbaarheid om de wereldbevolking op de lange termijn te kunnen blijven voeden. En dan bleven de aspecten van voedselverspilling (mondiaal 30% van de beschikbare voeding), gezondheid (50% van de wereldbevolking heeft overgewicht en dat geeft verhoogde kans op ziekten) en het verdelingsvraagstuk (1 miljard mensen heeft te weinig eten) nog onderbelicht.
Tijdens de afsluitende vragenronde vroeg iemand zich af waarom de overheid niet ingrijpt en via wetgeving afdwingt dat we gezonder, minder verspillend en meer plantaardig gaan eten. Het is geprobeerd in Denemarken met de zogenaamde vettax, maar weer teruggedraaid omdat mensen massaal de grens over gingen om goedkoper vlees in Duitsland te kopen. De suggestie was om de goede producten dan goedkoper te maken, bijvoorbeeld door de BTW erop af te schaffen.
De enige manier om het tij in hoog tempo te keren is via de portemonnee en via keiharde communicatie. 'Je bent een rund als je met vlees stunt… Dit product kan uw gezondheid ernstig schaden…' Ik lees net in de Volkskrant dat ouders van obese kinderen in Puerto Rico (30% van de kinderen is daar obees), boetes van 440 tot 700 euro riskeren als het gewicht van hun kind na inschakeling van een diëtist niet daalt. Dat is nog eens een no-nonsense beleid. Als aan de andere kant de prijs van vlees, snacks, magnums en frisdranken verdubbelt, dan nemen de milieu- en gezondheidsproblemen in rap tempo af. Laat het ministerie van voeding, milieu en gezondheid er maar snel komen.
Klik hier om naar de website met alle blogs van Bavo te gaan.