Binnen het project Planty Organic is een ontwikkeling in gang gezet naar een duurzaam landbouwsysteem. Het is een onderzoeksproject naar een biologisch systeem, waarin het optimaliseren van de bedrijfsinterne mineralenstromen van stikstof en fosfaat in de akker- en tuinbouw centraal staat. Dit publiek private project wordt uitgevoerd door Biowad en SPNA, onder begeleiding van het Louis Bolk Instituut in samenwerking met Wageningen UR. Het wordt mogelijk gemaakt door de Provincies Friesland en Groningen, de Rabobank en het Ministerie van Economische zaken.
Het onderzoek is gestart op 1 januari 2012 en kent een mogelijke looptijd tot 2018. Planty Organic is ontstaan vanuit een gezamenlijk initiatief van de Vereniging Biowad. Dit is een groep biologische boeren in het Waddengebied. Deze ondernemers streven naar een volledig gesloten kringloop. De eerste resultaten over 2012 en 2013 van de proefvelden op het proefbedrijf de Kollumerwaard zijn bekend en zijn bemoedigend te noemen.
De proeven op Kollumerwaard
Op het proefbedrijf zijn zes proefvelden aangelegd op een perceel van vijf hectare. Hieraan vooraf zijn een aantal voorwaarden opgesteld. De belangrijkste waren:- Een volledig bedrijfsinterne stikstof voorziening, door stikstofbinding uit grasklaver, luzerne of andere groenbemesters.
- Geen aanvoer van dierlijk mest of compost.
- Geen zwaar bouwplan, zodat de organische stof in de bodem in stand blijft of juist toeneemt. De voorkeur ging uit naar een representatief bouwplan voor de regio.
- Het realiseren van een redelijk opbrengst van voldoende kwaliteit.
Dit heeft geleid tot een bouwplan met grasklaver, bloemkool, zomertarwe, winterpeen, winterrogge en aardappelen. Als groenbemesters werden grasklaver, klaver en bladrammenas gebruikt. Om voldoende fosfaat en kali uit de bodem te halen, is gebruikgemaakt van diepwortelende (rode) klavers. Ook luzerne kan worden ingezet om mineralen uit de bodem beschikbaar te maken.
Grasklaver biedt verschillende mogelijkheden
Grasklaver was een mooi product om te bemesten, maar zorgde wel voor problemen bij de opstartfase in het voorjaar. Het was lastig om deze bodembedekker te vernietigen. Hierdoor gebruikte de grasklaver voedingsstoffen, die eigenlijk bedoeld waren voor de eerste groeifase van het ingezaaide gewas. Ondanks dat kent het product veel pluspunten. Zo komt de stikstof uit grasklaver bij de juist temperatuur snel beschikbaar. Tijdens de proef is de grasklaver gemaaid en gehakseld en met de mestverspreider over de gewassen uit gereden. Na het verspreiden is het product gefreesd, zodat het bodemleven het gewas sneller verteert. Ook is grasklaver na het maaien twee à drie dagen op het perceel gedroogd en vervolgens in kuilpakken opgeslagen als bemesting voor het jaar erop. Verder kan het gewas na het maaien in de grasdrogerij worden verwerkt tot een grasbrok, dat over het te bemesten perceel kan worden gestrooid.Resultaten zijn bemoedigend
De bodemstikstof is getoetst met metingen die in het stikstofmodel NDICEA zijn ingevoerd. De match tussen berekeningen en metingen was voldoende tot goed. Alle beproefde gewassen groeiden in 2013 goed. Vooral de peen en de haver deden het opmerkelijk goed en kende hoge opbrengsten. De tarwe daarentegen viel wat tegen in opbrengsten. Dit gewas heeft mogelijk last gehad van stikstofgebrek. Een eenduidige verklaring voor dit tegenvallende resultaat is er nog niet. Mogelijk is de stikstof uit de maaimeststof die in het voorjaar is gegeven trager vrij gekomen dan verwacht en heeft het gewas die niet meer kunnen inhalen. Ook in de bloemkool viel door gebrek aan stikstof het resultaat tegen. In de laatste groeifase heeft het stikstofgebrek een negatieve invloed op de kwaliteit van het product. De bloemen konden niet worden afgezet. De afgelopen winter zijn alle percelen groen de winter ingegaan.Focus op fosfaat en kali
Tot nu toe is er nog geen onderzoek gedaan naar de beschikbaarheid van fosfaat en kali. Door uit te gaan van de nul aanvoer van mineralen buiten het bedrijf is de balans negatief. Op termijn kan deze kringloop gesloten worden door regionale terugvoer van fosfaat en kali met bijvoorbeeld GFT compost of rioolslib. Planty Organic kan een zeer geschikte proeflocatie worden voor onderzoek naar het vrijkomen van fosfaat (en kali) onder omstandigheden van een lage aanvoer en/of een lage bodemchemisch gemeten beschikbaarheid.Klik hier voor meer informatie over het project of informeer bij Monique Hospers-Brands (Louis Bolk Instituut) en Wijnand Sukkel (Wageningen UR).
Bron: bioKennis