Vaak reageert de buitenwereld met verbazing als een gemeente de aanbiedingen in een aanbesteding vooral beoordeelt op de 'laagste prijs'. Terwijl diezelfde gemeente duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. Aanbieders stellen hierover vragen in nota's van inlichtingen. De opvatting leeft dus dat een aanbesteding niet duurzaam is wanneer de kosten allesbepalend zijn. Volgens ons is dat onterecht. Je kunt tenslotte niet alleen met de beoordelingscriteria, maar ook met de minimumeisen en contractvoorwaarden invulling geven aan je duurzaamheidsdoelen. Soms doet dit zelfs meer recht aan het beleid van de overheid versus de mogelijkheden van de markt, dan een aanbesteding waarbij inschrijvingen zwaar worden getoetst op duurzaamheid.
Twee praktijkvoorbeelden
Neem het voorbeeld van een gemeente die haar afvalinzameling aanbesteedde. De inzamelstructuur stond vast en de gekozen marktpartij zou alleen mensen en voertuigen leveren om de werkzaamheden uit te voeren. Bij de aanbesteding kregen partijen extra punten als hun chauffeurs een cursus Het Nieuwe Rijden hadden gevolgd en daardoor energiebewust autorijden. Alle partijen schreven vervolgens in met Het Nieuwe Rijden, zodat dit duurzaamheidscriterium niet meer onderscheidend was. De prijs gaf uiteindelijk de doorslag. De cursus had dus net zo goed een minimumeis kunnen zijn.Kijkend naar de duurzaamheid van voertuigen, dan kan een gemeente voorwaarden stellen aan de brandstof en motoren. Marktpartijen verdienen onder meer punten wanneer zij biogasvoertuigen gebruiken. Dit criterium snijdt echter alleen hout wanneer er ook een infrastructuur is met vulpunten voor biogas. Anders kunnen partijen waarschijnlijk geen businesscase ontwikkelen met acceptabele tarieven en moeten zij afzien van biogasvoertuigen. In zo'n situatie is het verstandiger de biogasinfrastructuur als eis mee te nemen in de aanbesteding. Of hier als gemeente zelf voor te zorgen buiten de aanbesteding om.
Van ambities tot realiteit
Deze voorbeelden laten zien dat het belangrijk is om de markt en zijn mogelijkheden te kennen. Pas dan kun je als overheid bepalen of de gewenste duurzaamheidsontwikkelingen te realiseren zijn in de aanbesteding. KplusV adviseert daarom:- Leg eerst je ambitieniveau vast. Hoe verhouden je duurzaamheidsdoelen zich bijvoorbeeld tot de kosten die daarbij komen kijken?
- Zorg dat je voldoende zicht hebt op de markt en diens mogelijkheden. Vaak heeft de aanbestedende dienst deze kennis in huis; soms is een marktverkenning nodig.
- Door die marktkennis slim te combineren met aanbestedingsdeskundigheid, kun je partijen prikkelen om de gewenste ontwikkelingen ook daadwerkelijk te verwezenlijken.
Tot slot: tegenwoordig is het min of meer verplicht om 'EMVI' (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) aan te besteden. Desondanks raadt KplusV overheden aan om de duurzaamheidscriteria zo vorm te geven dat ze bijdragen aan de gewenste ontwikkelingen. Daarmee voorkom je windowdressing én hogere administratieve lasten voor jezelf en de markt.
Voor meer informatie: www.kplusv.nl
Bron: Binnenlands Bestuur