Met zijn sterke economie en hoge koopkracht is Zwitserland al jarenlang een van de sterkste biologische markten in Europa. Nadat het Noord-Zwitserse familiebedrijf Rathgeb Bio in 1994 zijn eerste stappen zette in de biologische vollegrondsteelt, is het nu uitgegroeid tot de grootste biologische teler van Zwitserland. Naast het hoofdkantoor in Unterstammheim (kanton Zürich) omvat de bedrijvengroep ook een onafhankelijke logistieke divisie en ultramoderne kas. Wij spraken met Andreas Allenspach, die sinds ongeveer een jaar Chief Operating Officer is bij het bedrijf, over het uitdagende teelt- en afzetjaar 2023 en het verdere groeipotentieel van de Zwitserse biologische markt.
Rathgeb Bio teelt biologische groenten voor de Zwitserse markt, zowel in de vollegrond als in kassen. Links: worteloogst, rechts: Datterino tomaten
Hoewel het oogstjaar pas echt kan worden beoordeeld als het bewaarseizoen voorbij is, zal 2023 ook bij Rathgeb Bio als bijzonder uitdagend worden herinnerd, bevestigt Allenspach. "In de groentensector waren het de gebruikelijke ups en downs in lijn met de markt en het weer. Dankzij een divers assortiment zijn er aan de ene kant verheugende resultaten met producten van zeer aantrekkelijke kwaliteit en goede opbrengsten, zoals bloemkool, broccoli en sla in de herfst. Aan de andere kant hebben de weersextremen en natte omstandigheden in de lente, de daaropvolgende hitte in de zomer en uiteindelijk weer natte situaties aan het einde van de oogst ook bij ons geleid tot lagere opbrengsten en productspecifieke verstoringen."
Dit leidde op zijn beurt tot zeer verschillende beelden voor de respectieve producten, vervolgt Allenspach. "De opbrengsten en kwaliteiten varieerden van ondergemiddeld tot goed, afhankelijk van het product. In de tweede helft van het jaar werden over het algemeen goede oogsten en kwaliteiten behaald. De aardappeloogst lag onder het gemiddelde door het late poten en de hitte. Het natte weer en de beperkte zonneschijn in april en mei hadden voor alle producten over de hele linie een negatieve invloed op de opbrengst. Dit resulteerde in schimmelaantastingen in de gewassen, vochtgerelateerde opbrengstverliezen en vertragingen bij het poten." Dit werd in sommige gevallen nog verergerd door de sterke stijging van de kosten. "Vooral de gestegen energiekosten zijn duidelijk merkbaar op alle gebieden van teelt en logistiek. Er was ook een algemene trend naar hogere externe kosten voor hulpstoffen, brandstof en energie."
Het hoofdkantoor van Rathgeb Bio in Unterstammheim in het kanton Zürich
Wat de afzet betreft, stellen de consumenten in Zwitserland zich ook terughoudend op. Allenspach: "We merken dat vooral de instapprijzen profiteren van deze terughoudendheid van de consument en hoge groeicijfers laten zien. Biologische producten daarentegen, die over het algemeen iets duurder zijn, hebben het momenteel moeilijk, hoewel het biologische aandeel in de totale mand met producten in de retail nog steeds hoog is, in sommige gevallen zelfs 30%. Over het algemeen zijn we tevreden over het afzetseizoen 2023. De planning met onze klanten was betrouwbaar en onze producten vonden hun weg naar de consument. Natuurlijk waren de uitdagingen door de klimatologische omstandigheden ook enorm vanuit het perspectief van de afzet. De overvloedige regenval in de lente leidde tot vertragingen en hiaten in de aanvoer. Daarna werden we geconfronteerd met een langdurige periode van hitte en een gebrek aan regen. In de late herfst, ten slotte, kregen we te maken met een aanhoudende koudegolf, wat weer tot uitdagingen leidde, met name voor vollegrondsgroenten."
Allenspach verwijst naar de afzet van wortelen. "Dankzij de goede worteloogst van het voorgaande jaar 2022 was de opslag dan ook zeer goed gevuld. Daardoor kwamen de prijzen in het voorjaar van 2023 onder druk te staan. Dankzij sterke campagnes in de retail konden alle wortelen echter worden verkocht. De omzet- en verkooptrend voor biologische aardappelen is ook nog steeds erg goed."
De belangrijkste klanten van het biologische bedrijf zijn voornamelijk de retail en industriële en verwerkende bedrijven. "Deze sterke partnerschappen hebben zich gevestigd en worden voortdurend positief ontwikkeld," benadrukt Allenspach. "Dankzij onze sterke partners hebben we de afgelopen jaren voortdurend kunnen groeien. Net als de hele biologische sector hebben wij ook geprofiteerd van de coronajaren 2020/2021. De biologische sector in Zwitserland ontwikkelt zich gestaag, met een aanhoudende groei."
De oogst van bleekselderij
Krachten bundelen in het biologische segment
In maart 2023 kondigde Rathgeb Bio een verregaande samenwerking aan met kellermann.ch. Het doel van de nauwe samenwerking is om "de krachten te bundelen om de biologische groententeelt in Zwitserland verder te versterken en te ontwikkelen". Purnatur (dat deel uitmaakt van de Kellermann Group), een teler van conventionele hors-sol tomaten, heeft ook een zeer solide positie en ontwikkelt zich goed. "Met kellermann.ch zijn we nu ook actief in de conveniencesector. Deze markt is zeer concurrerend en vooral de prijsdruk is hier enorm."
Al met al is het team van Rathgeb Bio optimistisch over de toekomst. "Ondanks de uitdagingen zijn we erg positief over de vooruitzichten voor de Zwitserse biologische sector. Door de inflatie zullen we waarschijnlijk niet dezelfde hoge groeipercentages zien als in voorgaande jaren. Op de lange termijn zijn we echter overtuigd van de positieve ontwikkeling van de biologische sector. Duurzame teelt, bevordering van biodiversiteit, zorgvuldige omgang met de natuur en gezonde producten zonder residuen zijn nog steeds de trend en worden steeds populairder bij de consument. Er zijn ook veganistische en vegetarische consumententrends, waarvan wij als biologische groententelers op de lange termijn zeker zullen profiteren. Bij Rathgeb Bio hebben we ook de trend naar snack- en borrelgroenten opgemerkt. Daarom zullen we in de loop van 2024 een nieuw product op dit gebied lanceren."
Biologische sla zover het oog reikt
Volgens Allenspach zijn er nog meer mogelijkheden om kosten te besparen met nieuwe technologieën. "Ondersteuning door digitalisering zal hier een doorslaggevende rol spelen. Ondertussen zien we extreme weersomstandigheden duidelijk als de grootste uitdaging van het huidige tijdperk, die nu al tot verliezen en hoge extra kosten leidt en dat zal blijven doen."
Voor meer informatie:
Andreas Allenspach
Rathgeb BioLog AG
Rohräcker
CH-8476 Unterstammheim
T +41 52 744 00 00
info@rathgeb.bio
www.rathgeb.bio